- قبل از درمان مزاج خود را بشناسید
- به تعداد افراد ما مزاج داریم یعنی مثلا مزاج صفراوی یک نوع وجود ندارد با اشکال و درجات و ترکیبات مختلف با اخلاط دیگر.
- هر کسی دارای یک مزاج پایه و اصلی است با یک یا چند مزاج فرعی.
- مزاج اصلی قابل تغییر نیست البته ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل سن، فصل ، منطقه جغرافیایی و... شدت و ضعف داشته و درجات آن متغییر باشد.
- هر فردی دارای هر مزاجی که باشد اگر درمزاج خود در حالت اعتدال باشد از سلامت برخورد است اما اگر در یکی از اخلاط غلبه و یا نقصان ایجاد شود موجب بیماری می شود.
- هر عضوی از اعضای بدن دارای مزاج خاصی است که اگر از مزاج طبیعی خود خارج شود موجب بیماری می‌شود.
- هر یک ازاخلاط اربعه ممکن است در اعضای مختلف بدن غلبه داشته باشند که دارای علامت خاص خود می‌باشد.
- غلبه صفرا در اعضای مختلف بدن:
• گاهی غلبه صفرا در مغز می‌باشد که مهم‌ترین علائم آن عبارت‌است از:
- سردردهای صفراوی، زرد شدن رنگ چهره و سفیدی چشمان، تلخ شدن طعم دهان به هنگام ناشتا.
• گاهی غلبه صفرا در کبد می‌باشد که از علائم آن ایجاد کهیر و جوش در بدن و گرمی کبد است،
• گاهی غلبه صفرا در معده می‌باشد که از علائم آن بی اشتهایی، قرمزی همراه با زردی در رنگ زبان، داغی سطح معده
• گاهی غلبه صفرا در روده‌ها می‌باشد که از علائم آن یبوست است
- غلبه بلغم در اعضای مختلف بدن:
• گاهی غلبه بلغم در مغز است که از علائم آن زیاد و سنگین شدن خواب است
• گاهی اوقات زیاد شدن بلغم و غلبه آن موجب نفوذ بلغم در سینوس‌ها و سبب عفونت و حساسیت و سینوزیت می‌شود
ا گاهی غلبه بلغم در معده می‌باشد که از علائم آن نفخ معده و دل دردهای شدید و تهوع می‌باشد.
• گاهی غلبه بلغم در مفاصل است که از علائم آن درد و تورم مفاصل است.
غلبه سودا در اعضای مختلف بدن:
• بهترین روغن برای غلبه و دفع سودا از بدن مالیدن روغن سیاهدانه با روغن بادام شیرین است؛ روغن بادام شیرین نفوذ پذیری بیشتری دارد و سوداء را بهتر از بین می‌برد؛ زیرا مقدار رطوبت آن زیاد است و در درمان سوداء ما نیاز به دو چیز داریم؛ یکی گرمی و دیگری رطوبت زیاد و این دو ویژگی در این دو روغن وجود دارد.
• گاهی غلبه سودا در مغز می‌باشد که از علائم آن افکار منفی و پریشان، بدبینی، افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب و بی خوابی می‌باشد
• گاهی غلبه سودا در ناحیه کبد یا طحال است
• گاهی غلبه سودا در معده و روده‌ها می‌باشد که از علائم آن نفخ و یبوست، کولیت روده، بواسیر داخلی و خارجی و شقاق ناحیه مقعد است
• غلبه دم در اعضای مختلف بدن
• از علائم غلبه دم در سر، قرمزی چشمان و حالت پرخاش
• برای درمان ابتدا اصلاح غذا را در اولویت قرار دهید.
- در بسیاری از بیماری‌ها؛ درمانِ روحی و روان‌شناختی امکان‌پذیر و مقدم می‌باشد مثل بیماری افسردگی و و سواس.
- برای درمان به ضد و برای حفظ الصحه بمثل عمل می‌شود.
- در درمان گاهی اوقات داروها خاصیت اولیه آنها برای درمان به ضد می‌باشد اما خاصیت ثانویه آنها درمان را مختل می‌کند و داروهایی هستند که خاصیت ثانویه آنها تاثیرگذار است.
- برای درمان هر بیماری درجه گرمی و سردی و غلبه خلط لحاظ می‌شود و با توجه به درجه بیماری دارو تجویز می‌شود.
- جایگاه یبوست در سودا و جایگاه حرارت در صفرا است و جایگاه رطوبت در خون و جایگاه برودت در بلغم می‌باشد.
- درمان هر بیماری لازم است به اعضای دیگر هم توجه شود مثلاً اگر برای درمان سرماخوردگی آویشن مصرف می‌شود این را در نظر داشته باشیم که اگر مشکل قلبی یا سن بالا باشد نباید زیاد مصرف شود زیرا ضرر دارد.مزاج شناسی
- در درمان بیماری‌ها مسئله کم خونی و یبوست بیمار در اولویت درمان می‌باشد.مزاج شناسی
- برای درمان هر بیماری رعایت 8 نکته لازم و ضروری است که (ثمانیه ضروریه) نامیده می شود:مزاج شناسی
1- آب و هوا: بعضی بیماری‌ها با توجه به آب و هوا تشدید می‌شوند مثل عفونت و زخم پا که در هوای سرد تشدید می‌شود؛ لذا هوای گرم و خشک تجویز می‌شود.
2- خواب و بیداری: افراد صفراوی را به خواب بیشتر و افراد بلغمی را به خواب کمتر تشویق می‌کنیم مخصوصاً در بین‌طلوعین.
3- استفراغ و احتباس: افراد با غلبه بلغم احتیاج بیشتری به استفراغ دارند (مثل تعریق، ادرار، حیض، ورزش و...) و صفراوی‌ها که آب بدنشان کم شده است احتیاج به احتباس دارند یعنی بیشتر استراحت کنند تا رطوبت بالا برود. مزاج شناسی
4- حرکت و سکون: بلغمی‌ها باید بیشتر تحرک و فعالیت داشته باشند و صفراوی‌ها به سکون و استراحت بیشتری نیاز دارند
5- اعراض نفسانیه: در مورد حسد، تکبر، غرور، ایثار، و مهربانی بیمار سؤال می‌شود. مزاج شناسی
6- بهداشت فردی و اجتماعی: کسانی که بدن آنها کهیر و قارچ می‌زند باید سعی کنند لباس خود را در معرض آفتاب قرار داده و خشک کنند، و از شانه و مسواک شخصی خود استفاده نمایند. مزاج شناسی
7- عبادت: در بیماری وسواس بخاطر غلبه سردی انجام عبادت و تقویت ایمان موجب بالا رفتن گرمای بدن و درمان می‌شود.مزاج شناسی
8- برای درمان از خوردن و آشامیدن فرد سؤال شود
9- مزاج شناسی = طبیعت انسان دارای سه رکن است: ا- جسم 2- روح 3- ذهن
10 – برای تشخیص بیماری باید بدانیم که علت بیماری به کدامیک از سه رکن مربوط می‌شود. مثلاً در بیماری آتروز بیشتر جسم درگیر است، در بیماری وسواس و افسردگی در روح اختلال ایجاد شده و روح انسان درگیر است، در بیماری فراموشی آلزایمر ذهن درگیر است لذا بیماری ذهنی می‌باشد.مزاج شناسی
11- بعضی بیماری‌ها مشترکند بین ابعاد سه‌گانه مثل «ام اس» که ابتدا روح درگیر است و بعد جسم و ذهن.
منبع: اپلیکیشن حکیم یار-حکیم محسن اسماعیلی
با تشکر از واحد پژوهش مؤسسه حکیم یار و حکیم جواد برزگر، مدیریت محترم مؤسسه حکیم یار که این مطالب ناب و ارزشمند را در اختیار شرکت حکمت بنیان طیبستان قرار دادند.
